Sorry, this Polish text will be translated soon.

Ph.D. Jarosław Łuczyński
20 IV 1975 – 2 X 2012

Jesienią tego roku minęło dokładnie 10 lat odkąd poznałem Jarka Łuczyńskiego. Do dzisiaj w swoim archiwum mam pierwszy list, który od niego otrzymałem, a w pamięci pierwsze spotkanie w gdańskim Ratuszu Głównego Miasta przy okazji otwierania wystawy „Gdańsk w Prusiech”. Nie zdawałem sobie sprawy, jak niewielki jest to okres czasu. Jednak nasza znajomość była intensywna, często wykraczała poza sfery naukowe, stąd i upływ czasu mierzony był zupełnie innymi miarami. I nagle okazało się, że te niedokończone rozmowy i wspólne projekty, które miały wywrócić polską historię kartografii nigdy już nie zostaną zrealizowane… Pozostawił żonę Magdalenę, dwie córki – 3-letnią Zosię i niespełna roczną Basię oraz przyjaciół, znajomych, wreszcie wszystkich zainteresowanych dziejami dawnej kartografii, której był jednym w płodniejszych historiografów młodszego pokolenia.

***

Jarosław Łuczyński urodził się 20 kwietnia 1975 roku w Aleksandrowie Kujawskim, mieście, z którym czuł się emocjonalnie silnie związany, mimo że od 1990 roku, jak się okazało – na stałe – związał się z Toruniem. W Aleksandrowie ukończył Szkołę Podstawową nr 1. Do miasta tego wciąż powracał; będąc kujawskim regionalistą współuczestniczył w pracach zespołów organizujących wiele lokalnych wydarzeń kulturalnych oraz naukowych i popularnonaukowych sesji. W aleksandrowskim Miejskim Centrum Kultury prezentował swoje fotografie.

W 1990 roku rozpoczął naukę w toruńskim Technikum Budowlanym im. Komisji Edukacji Narodowej (to także ten rozdział życia, który nas łączy), funkcjonującym w ramach Zespołu Szkół Budowlanych. Po jego ukończeniu (1995) otrzymał tytuł technika geodety ze specjalizacją pomiary geodezyjne. Takie wykształcenie, połączone z pasją do historii nowożytnej, stanowiło znakomitą podstawę, by w przyszłości móc zająć się z sukcesem dziejami staropolskiej kartografii.

Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął w 1996 roku studia na kierunku Historia na Wydziale Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Już podczas studiów zaczęły wykształcać się Jego zainteresowania naukowe historią kartografii oraz Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Brał czynny udział w studenckich konferencjach, publikował na portalu historycznym Historicus, a we wrześniu 2000 roku odbył miesięczną praktykę na Łotwie. Był prezesem Koła Naukowego Studentów Historii (2000–2001), organizował Dni Historyka oraz studenckie objazdy naukowe.

Pogłębiając swoją wiedzę pozahistoryczną w czasie studiów ukończył Studium Pedagogiczne, Europejskie Studia Specjalne w Centrum Studiów Europejskich im. J. Monneta oraz specjalizację z zakresu etnologii. Także podczas studiów, w roku akademickim 2000/2001, pełnił obowiązki asystenta-stażysty w Zakładzie Historii Europy Wschodniej Instytutu Historii i Archiwistyki UMK.

Podczas studiów rozpoczął współpracę naukową z prof. dr. hab. Stanisławem Alexandrowiczem, którego wiedza, erudycja i naukowa „ręka” połączone z pasją i praktycznym przygotowaniem Jarka zaowocowały pracą magisterską Analiza dokładności mapy Wielkiego Księstwa Litewskiego tzw. „radziwiłłowskiej” Tomasza Makowskiego z 1613 r. na podstawie siatki zniekształceń (obroniona 29 maja 2001). Mapie radziwiłłowskiej pozostał wierny także w swoim dojrzałym życiu naukowym, publikując wiele artykułów m.in. na łamach „Polskiego Przeglądu Kartograficznego” czy w serii „Z Dziejów Kartografii”.

Współpracę przy magisterium prof. Alexandrowicz ocenił na tyle wysoko, że pod jego kierunkiem Jarosław Łuczyński rozpoczął w 2001 roku studia doktoranckie. Oficjalnie na stanowisko promotora prof. Alexandrowicz został powołany podczas otwarcia przewodu doktorskiego 11 lutego 2003 roku decyzją Rady Wydziału Nauk Historycznych UMK. Efektem tej współpracy jest rozprawa doktorska pt. Wkład kartografii ziem Rzeczypospolitej od XVI do pierwszej połowy XVIII wieku w rozwój kartografii Europy (Próba pełnego ustalenia filiacji wydanych drukiem map rozpatrywanego obszaru). Jak oceniał prof. Alexandrowicz w opinii przedstawionej dyrekcji IHiA: „Rozprawa doktorska Jarosława Łuczyńskiego ma charakter przejrzysty i konsekwentny. Stanowi metodyczny i rzeczowy postęp badań nad staropolską kartografią”. W kwietniu 2007 roku została nagrodzona przez Ministra Budownictwa w konkursie na „prace dyplomowe, doktorskie, habilitacyjne i publikacje w 2006 roku”. Póki co pozostaje w maszynopisie, jednak promotor wyszedł z inicjatywą przygotowania jej do druku i opublikowania, co – mam nadzieję – w niedługim czasie się ziści.

W tym okresie J. Łuczyński prowadził zajęcia ze studentami historii, wykładając m.in. wespół z prof. Alexandrowiczem dzieje staropolskiej kartografii, prowadząc konwersatorium z historii nowożytnej Polski oraz ćwiczenia z geografii historycznej.

Okres studiów doktoranckich to także czas pogłębiania wykształcenia oraz zagranicznych podróży. W Moskwie, w Instytucie Języka Rosyjskiego brał udział w kursie tego języka, przebywał także na wymianie studenckiej na Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie. W 2003 roku pracował społecznie w III Szkole Letniej Języka i Kultury Polskiej w Tomsku na Syberii, będąc m.in. przewodniczącym olimpiady języka i kultury polskiej.

Jeszcze w okresie studiów doktoranckich rozpoczął pracę w szkolnictwie podstawowym. W latach 2001–2005 był nauczycielem historii w Publicznej Szkole Podstawowej nr 1 w Aleksandrowie Kujawskim, w której uzyskał stopień nauczyciela mianowanego (2005). Pracę w szkole kontynuował także po skończeniu studiów doktoranckich, tym razem w Zespole Szkół nr 16 w Toruniu im. Wandy Szuman, ucząc historii i wiedzy o społeczeństwie. Od trzech lat był wychowawcą w szkole podstawowej; pozostawił VI klasę. Nowy rok szkolny 2012/2013 rozpoczął już jako nauczyciel dyplomowany.

Równocześnie z pracą w szkole wykładał na Wyższej Szkole Kultury Medialnej i Społecznej w Toruniu, m.in. historię najnowszą Polski, geografię polityczną i geografię turystyczną.

To właśnie turystyka i harcerstwo były wielkimi pasjami Jarka. Sam wiele podróżował, szczególnie w góry, był także licencjonowanym pilotem wycieczek (od 2007) oraz przewodnikiem po Toruniu (od 2009). Jako podharcmistrz Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej był wieloletnim instruktorem, od 2004 pełnomocnikiem ZHR Zarządu Okręgu Kujawsko-Pomorskiego. Co roku uczestniczył w obozach harcerskich, będąc m.in. ich komendantem.

***

Spuścizna naukowa, dotycząca historii kartografii dr. Jarosława Łuczyńskiego jest znaczna. W wielu przypadkach jego prace były pionierskie, w wielu podsumowywały i syntetyzowały aktualny stan wiedzy. Najważniejszą z nich jest złożona właśnie do wydawnictwa synteza kartografii ziem polskich, napisana wespół z prof. Stanisławem Alexandrowiczem oraz niżej podpisanym. Praca, do której przywiązywał dużą wagę i której – niestety – już nie zobaczy.

Jak pisał na łamach „Geodety” Jerzy Ostrowski, „w spontanicznych wspomnieniach podkreślana jest Jego niezwykła osobowość, godna podziwu pracowitość i zawsze pozytywne nastawienie do życia”. To cechy, które na zawsze będą nam definiować postać Jarka Łuczyńskiego.

Radosław Skrycki
Tekst ukazał się w „Polskim Przeglądzie Kartograficznym”, t. 44, nr 4, 2012.