Sorry, this Polish text will be translated soon.

Andrzej Tomczak
12 IX 1922 – 8 II 2017

Andrzej Tomczak urodził się 12 września 1922 r. w Besiekierzu-Górzewie (woj. łódzkie). Jego dziadek Kazimierz Twardowski był profesorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, twórcą polskiej filozofii uniwersyteckiej, a jego stryj, Kazimierz Tomczak, biskupem sufraganem łódzkim. Zmarł 8 lutego 2017 r. w Toruniu, w wieku 94 lat jako nestor polskich historyków i archiwistów.
Swoją edukację rozpoczął w szkole podstawowej i Prywatnym Gimnazjum Męskim A. Zimowskiego w Łodzi. Naukę w liceum humanistycznym przerwał wybuch II wojny światowej. W 1942 r. uzyskał maturę w warszawskim tajnym Liceum im. Św. Stanisława. Po maturze uczył na tajnych kompletach w zakresie czteroklasowego gimnazjum (m.in.: polskiego, historii, geografii). Działał jednocześnie w konspiracji, najpierw w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej.
W 1945 r. rozpoczął studia historyczne w Łodzi, które kontynuował od 1946 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie prof. Ludwik Kolankowski zaproponował mu stanowisko zastępcy asystenta. Podczas studiów zainteresował się archiwistyką. W 1947 i 1948 r. odbył praktykę w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie (m.in. w Forcie Sokolnickiego Cytadeli Warszawskiej) pod kierunkiem Adama Stebelskiego i Jadwigi Karwasińskiej. W 1948 r. uzyskał magisterium z filozofii i w zakresie historii, na podstawie pracy Walenty Dembiński, ostatni kanclerz Polski Jagiellońskiej (promotorem był L. Kolankowski). Po studiach jako młodszy asystent, a później asystent, kontynuował pracę naukową i dydaktyczną na UMK. Na podstawie pracy Walenty Dembiński i jego ród uzyskał w 1950 stopień doktora nauk humanistycznych (jej promotorem był prof. L. Kolankowski). W tym samym roku, ze względów politycznych, zmuszony był do opuszczenia UMK. Przeniósł się do Łodzi, gdzie od sierpnia podjął pracę na stanowisku archiwisty w tamtejszym Wojewódzkim Archiwum Państwowym. Od 1955 r. był kustoszem w Wojewódzkim Archiwum Państwowym i kierował Oddziałem Zbiorów i Kolekcji. W tym okresie zajął się też metodyką archiwalną.
W 1957 r. wrócił na UMK, gdzie objął stanowisko adiunkta w Katedrze Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii. Rada Wydziału Humanistycznego UMK w 1964, na podstawie rozprawy pt. Kancelaria biskupów włocławskich w okresie księgi wpisów (XV–XVIII w.) oraz kolokwium habilitacyjnego, nadała mu stopień doktora habilitowanego w zakresie historii nowożytnej i nauk pomocniczych historii. W 1965 r. został docentem w Instytucie Historii UMK, a następnie kierownikiem Zakładu Archiwistyki. Od 1973 r. był zastępcą dyrektora Instytutu Historii i Archiwistyki, a w latach 1973–1990 kierownikiem Studium Podyplomowego Archiwistyki. Dzięki jego staraniom, w 1969 r. Instytut Historii UMK, jako jedyny w Polsce, został przekształcony w Instytut Historii i Archiwistyki. 4 kwietnia 1974 r. uchwałą Rady Państwa uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych, a 19 lutego 1981 r. – profesora zwyczajnego. Z jego inicjatywy doszło do podpisania umowy o współpracy między UMK a Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych w Warszawie. Był członkiem licznych Rad i Stowarzyszeń, m.in.: Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, Polskiego Towarzystwa Historycznego; Stowarzyszenia Archiwistów Polskich; Towarzystwa Naukowego w Toruniu; Rady Archiwalnej przy Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych; Komitetu Redakcyjnego „Archeionu”; Rady Naukowej Archiwum Polskiej Akademii Nauk; Rady Naukowej Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk; Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk.
W 2013 roku za wybitne osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej i działalności dydaktycznej, za zasługi na rzecz rozwoju nauki został przez prezydenta Bronisława Komorowskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, którym udekorowano go 3 maja 2013 r. podczas uroczystości na Zamku Królewskim z okazji Święta Narodowego 3 Maja. W 2014 roku uhonorowany tytułem Doktora Honoris Causa Uniwersytetu Szczecińskiego. W 2015 roku odznaczony Krzyżem z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości za wybitne zasługi poniesione w walce z bronią w ręku o suwerenność i niepodległość Państwa Polskiego w latach 1939–1956.

Na podstawie życiorysu w tekście „Zespół Historii Kartografii przy Instytucie Historii Nauki PAN w 2015 r.”
(Czterdziestolecie ZHK przy IHN PAN, Warszawa 2015, seria „Z dziejów kartografii”, Tom XIX)