Zespół Historii Kartografii przy Instytucie Historii Nauki PAN im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Instytut Historyczny Uniwersytetu Szczecińskiego

zapraszają na
XXXV Ogólnopolską Konferencję Historyków Kartografii

Społeczna rola kartografii

Konferencja odbędzie się w Szczecinie i Pobierowie w dniach 3–5 października 2024 roku. Jej tematem wiodącym będzie Społeczna rola kartografii, rozumiana jako pola oddziaływania map i ich twórców na państwo i społeczeństwo oraz jego kulturę i naukę. Podobnie jak w poprzednich latach odbędzie się osobny panel dla doktorantów i studentów, gdzie prezentowane referaty są poświęcone badaniom z zakresu historii kartografii we wszystkich jej aspektach.

PROGRAM KONFERENCJI

3 PAŹDZIERNIKA 2024 (CZWARTEK)
Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego, ul. Mickiewicza 16, sala 30a
10.00 – rejestracja
11.00 – otwarcie konferencji, powitania
11.15 – dr hab. Radosław Skrycki, prof. US (Uniwersytet Szczeciński), referat wprowadzający do wystawy Światy Homanna. Kartograf i jego otoczenie
11.30–12.30 – zwiedzanie wystawy, przerwa kawowa

11.50–13.30 – PANEL STUDENCKO-DOKTORANCKI
12.30–12.40 – Sabina Kwiecień (Uniwersytet Wrocławski), Średniowieczna mapa skarbów: analiza wrocławskiego manuskryptu z XV wieku dotyczącego złotych szlaków w Sudetach
12.40–12.50 – Lena Lewandowska (Uniwersytet Warszawski), Materialność Orteliusa. Badania filigranów na kartach warszawskiego egzemplarza Theatrum Orbis Terrarum oraz próba rekonstrukcji etapów jego produkcji
12.50–13.00 – Aleksander Baczkowski (Uniwersytet Jagielloński), Kartografia w służbie wojska. Wykorzystanie planów przez armię austriacką podczas wyprawy do Rzeczypospolitej w latach 1657–1660
13.00–13.10 Krzysztof Ziomek (Biblioteka PAU i PAN w Krakowie / Uniwersytet Jagielloński), Carte d’Amerique… z 1785 r. z kolekcji kartograficznej Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie
13.10–13.20 – Łukasz Nowak (Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu), Zbiór map z kolekcji Stanisława Latanowicza (1886–1935) w Bibliotece Raczyńskich
13.20–13.30 – Anna Miklar (Uniwersytet Jagielloński), Zmiany lesistości na obszarze Galicji od połowy XIX wieku do współczesności
13.30–13.40 – Damian Zając (Uniwersytet Wrocławski), Austriackie mapy wojskowe jako źródło do badań rozwoju przestrzennego wybranych uzdrowisk Galicji w XIX w.
13.40–13.50 – Kajetan Olejko (Uniwersytet Gdański), Plany śródmieścia i okolic Gdańska w przewodnikach turystycznych wydawnictwa Baedeker do 1914 roku
13.50–14.00 – Marcin Wereszczyński (Uniwersytet Warszawski), XX-wieczne atlasy geograficzne jako narzędzie narracji politycznej na temat współczesnych polskich Ziem Zachodnich i Północnych
14.00–14.10 – Weronika Gąsior (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Mapy czasu – rola interdyscyplinarnych badań i współpracy w kontekście konserwacji-restauracji dziedzictwa materialnego
14.10–14.20 – Adam R. Parol, Magdalena Bajer (Uniwersytet Jagielloński), Urbanonimy w przestrzeni Słupska – ujęcie dynamiczne
14.20–14.30 – Ryszard Zieleń (Uniwersytet Gdański), Księgi wieczyste i mapy własnościowo-gruntowe wiosek należących do parafii Szumiąca koło Kamienia Pomorskiego w XVIII stuleciu w środowisku GIS
14.30–15.30 – dyskusja
15.45 – wyjazd do Pobierowa (Ośrodek Wypoczynkowo-Szkoleniowy Uniwersytetu Szczecińskiego, ul. Grunwaldzka 66)
19.00 – kolacja

4 PAŹDZIERNIKA 2024 (PIĄTEK)
8.00 – śniadanie
9.00–9.15 – dr Michał Gierke (Książnica Pomorska w Szczecinie), Petrus Artopoeus – duchowny, nauczyciel, autor pierwszej samoistnej mapy Pomorza
9.15–9.30 – Lucyna Szaniawska (Zespół Historii Kartografii PAN), Antonio Lafreri wydawca map i widoków łączonych w „composite atlases”
9.30–9.45 – dr Dariusz Przybytek (Uniwersytet Wrocławski), Marcin Helwig i jego dzieło. W 450-lecie śmierci autora pierwszej samodzielnej mapy Śląska
9.45–10.00 – dr Denis Khotimsky (Boston, Massachusetts, USA), On the origin of Cyrillic calligraphy on the maps of Moscow and Kremlin by Hessel Gerritsz
10.00–10.15 – Aliaksei Adamovitch (Kraków), Działalność księdza Jana Niepreckiego (1718–1750) na rzecz rozwoju kartografii Wielkiego Księstwa Litewskiego
10.15–10.30 – dr hab. Waldemar Spallek (Uniwersytet Wrocławski), Eugeniusz Romer w świetle dokumentów z rodzinnego archiwum Romerów
10.30–11.00 – przerwa kawowa
11.00–11.15 – dr hab. Rostyslav Sossa (Instytut Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy), Mykoła Kowal-Medzweckij – założyciel i pierwszy szef wojskowej służby kartograficznej i geodezyjnej Ukrainy
11.15–11.30 – dr hab. Beata Konopska, prof. UMCS (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), Wytwórcy map w obliczu kultury masowej w XIX–XX wieku
11.30–11.45 – dr Mikola Volkau, Kiryl Karluk, Brześć Litewski a dążenie Augusta II do wzmocnienia władzy w Rzeczypospolitej: historia powstania trzech planów miasta
11.45–12.00 – dr Małgorzata Biłozór-Salwa (Uniwersytet Warszawski), Miejsce na mapie – Marii Medycejskiej walka o pozycję i utrzymanie władzy
12.00–12.15 – dr hab. Agnieszka Borysowska (Książnica Pomorska w Szczecinie), Gdzie leży Pekin? Czyli o zainteresowaniach geograficznych Andreasa Müllera Greiffenhagiusa (1630–1694)
12.15–12.30 – dr hab. Karol Łopatecki, prof. UwB (Uniwersytet w Białymstoku), Obraz Rzeczypospolitej w świetle atlasu Nicolasa Sansona
12.30–13.00 – dyskusja
13.00–14.00 – obiad
14.00–14.15 – dr Marcin Musiał (Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” we Wrocławiu), Ikonografia XVIII-wiecznych map czeskiej prowincji franciszkanów reformatów
14.15–14.30 – Jerzy Czajewski (Szczecin), Granice „Trójkąta Kijowskiego” na mapach regionalnych i granicznych XVIII wieku
14.30–14.45 – Ilya Andreyeu (Uniwersytet Jagielloński), „Plan miasta Mińska z drugiej połowy XVIII wieku” inżyniera Tadeusza Korzóna. Treść topograficzna i przydatność historyczna źródła
14.45–15.00 – dr Anna Pastorek (Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej), Mapy morskie. Od zastosowania praktycznego do symbolicznego
15.15–15.30 – dr Kamil Nieścioruk (Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie), Utrwalenie utrwalania. Materiały kartograficzne wytworzone przez służby bezpieczeństwa PRL w ramach działań przeciwko podziemiu niepodległościowemu
15.30–15.45 – Kamila Krężel (Muzeum Narodowe w Szczecinie), Opór wpisany w mapę. Wykorzystanie symboli kartograficznych w materiałach propagandowych w okresie PRL ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy
15.45–16.15 – przerwa kawowa
16.15–16.30 – dr Jolanta Czuczko, dr Dorota Jutrzenka-Supryn, Karolina Komsta-Sławińska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Rękopiśmienna Mappa Miasta Kłodawy z 1826 roku – zabytek odzyskany
16.30–16.45 – dr Paweł E. Weszpiński (Muzeum Warszawy), Kartograficzny zapis obecności władzy w mieście na przykładzie toponimicznej warstwy dawnych planów Warszawy
16.45–17.00 – dr Tomasz Panecki (Instytut Historii PAN), Z historii edycji dawnych map: początki naukowego edytorstwa źródeł kartograficznych
17.00–17.15 – prof. dr hab. Przemysław Wiszewski (Uniwersytet Wrocławski), Między historią i pamięcią. Krajobraz wyobrażony na Dolnym Śląsku (XVI–XIX w.)
17.15–18.00 – dyskusja
20.00 – kolacja

5 PAŹDZIERNIKA 2024 (SOBOTA)
8.00 – śniadanie
9.00–9.15 – dr hab. Beata Konopska, prof. UMCS (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), dr Teresa Bogacz (Zespół Historii Kartografii PAN), Mapa w kulturze turystycznej – wybrane aspekty
9.15–9.30 – Karol Machi (Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” we Wrocławiu), Cztery koła na mapie – czyli samochodem przez Dolny Śląsk na początku XX wieku
9.30–9.45 – dr Mariusz Dworsatschek (Zakład Narodowy im. Ossolińskich), Kartografia Śląska z kolekcji Tomasza Niewodniczańskiego. Naukowa i edukacyjna funkcja map w zbiorach Narodowej Biblioteki Ossolineum
9.45–10.00 – dr Barbara Kalinowska-Wójcik (Uniwersytet Śląski w Katowicach), Dawne mapy oraz dokumentacja archiwalna jako źródło do badań nad zmianami sieci hydrograficznej oraz możliwościami odtworzenia sieci zbiorników wodnych na przykładzie zlewni Gostyni i potoku Goławiec
10.00–10.15 – dr Katarzyna Słomska-Przech (Instytut Historii PAN), Socjotopografia warszawskiej Pragi w 1792 r. – źródła kartograficzne i problemy odtworzenia układu przestrzennego
10.15–10.30 – dr hab. Grzegorz Kiarszys, prof. US, Maksymilian Dzikowski (Uniwersytet Szczeciński), Bombardowania niemieckiej fabryki paliw syntetycznych Hydrierwerke Pölitz AG w świetle fotografii lotniczych 8. Armii Lotniczej USA i współczesnej teledetekcji
10.30–11.00 – przerwa kawowa
11.00–11.15 – dr Leszek Opyrchał (Wojskowa Akademia Techniczna), Plany dziewiętnastowiecznych twierdz na terenie byłego zaboru rosyjskiego, zamieszczone w Atlasie twierdz Imperium rosyjskiego z 1830 roku
11.15–11.30 – dr Robert Klimek (Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie), Podróż w czasie czyli ziemie pruskie w mojej kolekcji map
11.30–11.45 – Piotr Frąckowiak (Uniwersytet Szczeciński), Zbiory kartograficzne w archiwach polskich publicznych uczelni akademickich
11.45–12.00 – dr inż. Karolina Wereszczyńska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Atlas Historyczny Miast Polskich, Warszawa tom I
12.00–12.15 – dr hab. Elżbieta Bilska-Wodecka (Uniwersytet Jagielloński), prof. UJ, Panoramy i widoki jako źródło informacji o pasyjnych sacri monti i kalwariach
12.15–12.30 – Łukasz Głodek, Jan Rokosz MIC, Marcin Niedziółka, Marek Mikulski (Muzeum św. Stanisława Papczyńskiego), Próba odtworzenia XVII-wiecznej Nowej Jerozolimy na Mazowszu w oparciu o odnaleziony szkic Wituńskiego z 1693 roku
12.30–12.45 – Anna Osowska (Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego), Historyczne zasoby informacyjne Geoportalu Dolny Śląsk
12.45–14.00 – dyskusja, zamknięcie konferencji
14.00 – obiad
15.00 – wyjazd do Szczecina (w Szczecinie ok. 17.00)

Dokumenty do pobrania
Program konferencji w postaci PDF.