Dr Tomasz Niewodniczański
1935–2010

Tomasz Niewodniczański (ur. 25 września 1933 w Wilnie) był synem fizyka Henryka Niewodniczańskiego, profesora Uniwersytetu im. Stefana Batorego. W 1945 rodzina Niewodniczańskich przeniosła się do Krakowa, na fali wysiedleń z Kresów. Ukończył studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1956 wyjechał na stypendium do Instytutu Fizyki Politechniki Federalnej w Zurychu, gdzie w 1963 uzyskał tytuł doktora. W Szwajcarii ożenił się z Marią Luise Simon. Po powrocie do Polski pracował w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku, od 1965 jako kierownik Samodzielnego Laboratorium Budowy Akceleratora Liniowego. W 1970 wyemigrował do Niemiec. Do 1973 pracował w Instytucie Badań nad Ciężkimi Jonami w Heidelbergu i w Darmstadt. Następnie podjął pracę w browarze Bitburger w Bitburgu, należącym do rodziny Simonów, gdzie osiągnął stanowisko dyrektora finansowego.

Dr Tomasz Niewodniczański był jednym z najbardziej znanych kolekcjonerów europejskich. Swoją obszerną kolekcję kartograficzną umiejętnie popularyzował autorskimi projektami wydawniczymi i serią wystaw pod hasłem Imago: Germaniae, Poloniae, Lithuaniae, Ukraniae, Silesiae etc.

40-letnia pasja kolekcjonerska Tomasza Niewodniczańskiego zaczęła się w 1968 roku, kiedy to otrzymał w prezencie od żony widok Damaszku z dzieła Brauna i Hogenberga z 1576 roku. Zbierał głównie stare mapy, listy i inne rękopisy znanych pisarzy, książki z dedykacjami. Sama jego kolekcja kartograficzna dotycząca Polski liczyła około 2300 map i widoków polskich miast. Był między innymi w posiadaniu notesu z rękopisami 42 utworów Adama Mickiewicza, a także zbioru niepublikowanych wcześniej dzieł Juliana Tuwima, które udostępnił w celu wydania książki Julian Tuwim. Utwory nieznane. W swojej kolekcji posiadał także unikatowe dawne mapy Rzeczypospolitej i jej regionów. Pierwszą dużą kolekcję liczącą ponad 100 map historycznych Pomorza oraz około 200 widoków Szczecina i miast pomorskich podarował w 1998 roku Uniwersytetowi Szczecińskiemu. W 2002 roku przekazał kolekcję 200 map i widoków Śląska fundacji Ossolineum we Wrocławiu. 1 października 2009 otrzymał od ministra kultury Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zgodnie z ostatnią wolą, po jego śmierci cała bogata kolekcja poloników wróciła do Polski i znajduje się w muzeum Zamku Królewskiego w Warszawie jako wieczny depozyt.