Zespół Historii Kartografii przy Instytucie Historii Nauki PAN, Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
zapraszają na
XXX Ogólnopolską Konferencję Historyków Kartografii
Kartografia wojskowa krajów Młodszej Europy XVI–XX wieku
Toruń, 13–15 października 2016 r.
W badaniach nad historią wojskowości dawne mapy zajmują wyjątkowo ważne miejsce. Profesor Jeremy Black zaliczył je nawet do tych narzędzi, które zmieniły sposób prowadzenia wojen. Z tego powodu proponujemy zastanowić się nad dawnymi mapami w kontekście ich opracowywania na potrzeby wojenne oraz użytkowania przez wojsko, także w czasie pokoju. Rozważania zamierzamy ograniczyć do obszaru określonego w historiografii przez prof. Jerzego Kłoczowskiego mianem Młodszej Europy, czyli do państw basenu Morza Bałtyckiego oraz Czech i Węgier.
W pierwszym dniu obrad przewidziane są wystąpienia studentów i doktorantów. W tym dniu obrady będą miały miejsce w Grudziądzu (uczestnikom zapewniamy transport). W drugim i trzecim dniu obrady odbędą się w Toruniu, w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK.
PROGRAM – Plik do pobrania: 
Komunikat nr 2
Panel studencki – 13 października (Grudziądz)
8:30 ■ wyjazd z Torunia do Grudziądza
10:00 – 10:30 ■ Płk dr Eugeniusz Sobczyński (Toruń), Rozważania o rozwoju map wojskowych, od itinerariów do map hybrydowych i wywiadu geoprzestrzennego
10:30 – 10:45 ■ Izabela Pacała (Uniwersytet Szczeciński), Oblężenie Szczecina w roku 1677 według ryciny Romeyna de Hooghe
10:45 – 11:00 ■ Paweł Pilarski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Twierdza Toruń w świetle zbiorów kartograficznych Królewskiej Fortyfikacji w Toruniu
11:00 – 11:15 ■ Dorota Kąkol (Uniwersytet Szczeciński), Bitwa w cieśninie Fehmarn w ujęciu kartograficznym oraz ikonograficznym
11:15 – 11:30 ■ Joanna Slęga (Uniwersytet Szczeciński), Dawne mapy jako źródła do dziejów wojskowości morskiej w XVII–XVIII wieku. Zarys problematyki
11:30 – 12:00 ■ przerwa kawowa
12:00 – 12:15 ■ mgr Kamila Sarosińska (Uniwersytet Szczeciński), Kompozycje i zdobienia na mapach i widokach Erika Dahlberga
12:15 – 12:30 ■ mgr inż. Anna Małka (Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy), Jakościowa i ilościowa ocena zmian użytkowania terenu Gdyni w ciągu ostatnich 200 lat na podstawie dawnych, wojskowych map topograficznych
12:30 – 12:45 ■ mgr Mateusz Zawadzki (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Topograficzna Karta Królestwa Polskiego, jako źródło rekonstrukcji granic administracji państwowej i kościelnej województwa lubelskiego z 1827 r.
12:45 – 13:00 ■ mgr Tomasz Panecki (Instytut Historii PAN im. Tadeusz Manteuffla), Projekt cyfrowej edycji „Mapy topograficznej, wojskowej i statystycznej Wielkopolski” (1807–1812)
13:00 – 13:15 ■ mgr Jakub Kuna (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Mapa szczegółowa 1 : 25 000 WIG – arkusze „częściowo opracowane” – brakujące ogniwo w badaniach przestrzeni historycznej miasteczek Lubelszczyzny
13:15 – 13:45 ■ przerwa kawowa
13:45 – 14:00 ■ Magdalena Dorębska, dr Małgorzata Pronobis-Gajdzis, (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Piąty tom atlasu Civitates Orbis Terrarum ze zbiorów Zakonu Braci Mniejszych w Głubczycach – projekt konserwatorski i jego realizacja
14:00 – 14:15 ■ Aleksandra Cybul (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Różnorodność problematyki konserwatorsko-restauratorskiej dotyczącej obiektów kartograficznych. Przybliżenie doświadczeń związanych z realizacjami konserwatorsko-restauratorskimi trzech egzemplarzy Wielkiej Mapy Księstwa Pomorskiego autorstwa Eilharda Lubinusa, przeprowadzonymi w pracowniach Zakładu Papieru i Skóry, UMK w Toruniu
14:15 – 14:30 ■ Marlena Borycka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Miasta, bitwy i fortyfikacje – kolekcja 5 sztucznych atlasów kartograficznych ze zbiorów Biblioteki Elbląskiej. Problematyka historyczna i konserwatorska
14:30 – 15:00 ■ prof. dr hab. Andrzej Tomczak (Zespół Historii Kartografii, Warszawa / Toruń), Moja droga do kartografii – garść wspomnień
15:15 – 16:00 ■ dyskusja
16:00 ■ obiad, zwiedzanie muzeum w Grudziądzu, powrót do Torunia
Panel historyków kartografii
14 października (Toruń)
10:00 – 10:20 ■ Uroczyste otwarcie konferencji
10:20 – 10:40 ■ Dr hab., prof. US Radosław Skrycki (Uniwersytet Szczeciński / Zespół Historii Kartografii PAN), Kartografia wojskowa jako przedmiot nauczania na studiach historycznych. Możliwości i potrzeby
Mapy wojskowe – źródła historyczne
10:40 – 11:00 ■ Prof. dr hab. Wiesław Sieradzan (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Kartografia wojskowa Malborka XVII – pocz. XX w.
11:00 – 11:20 ■ Dr hab. inż. Leszek Opyrchał (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), Drukowane i rękopiśmienne plany twierdzy Kamieniec Podolski
11:20 – 11:40 ■ Dr hab., prof. UAM Grzegorz Podruczny (Collegium Polonicum, Słubice), Kartograficzne ślady po niezrealizowanym programie modernizacji pruskich twierdz z lat 1786–1806
11:40 – 12:00 ■ przerwa kawowa
Mapy wojskowe – analiza kartograficzna
12:00 – 12:20 ■ Dr Paweł Weszpiński (Muzeum Warszawy / Zespół Historii Kartografii PAN), Opracowania wojskowe jako źródło rozwoju komercyjnych cywilnych planów Warszawy (I poł. XIX w.)
12:20 – 12:40 ■ Dr inż. Bogdan Wolak (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie), Analiza źródeł kartograficznych z okresu I wojny światowej (studium na wybranych przykładach)
12:40 – 13:00 ■ Dr Wojciech Mielewczyk (Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie), Mapy Wydawnictwa Dowództwa Głównego Wojsk Wielkopolskich „Kartografja” z lat 1919–1920
13:00 – 13:20 ■ Piotr Grabowski (Zespół Historii Kartografii PAN, Warszawa / Olsztyn), Formacja pruskich dragonów w XIX- i XX-wiecznych dokumentach kartograficznych miasta Olsztyna
13:20 – 13:30 ■ Jerzy Ostrowski (Zespół Historii Kartografii PAN, Warszawa), Dokładność dawnych wojskowych map topograficznych i topograficzno-przeglądowych dzisiejszego terytorium Polski w świetle badań profesora Stanisława Pietkiewicza i jego uczniów w latach 1955–1970 (komunikat)
13:30 – 13:50 ■ płk Sławomir Jakubiuk (Szef Geografii Wojskowej, Warszawa), Zabezpieczenie sił zbrojnych RP (wprowadzenie do wycieczki do 6. Samodzielnego Oddziału Geograficznego w Toruniu)
14:00 – 14:45 ■ obiad
14:45 – 16:00 ■ wycieczka do 6. Samodzielnego Oddziału Geograficznego w Toruniu
16:30 ■ zebranie Zespołu Historii Kartografii PAN
19:00 ■ uroczysta kolacja
15 października (Toruń)
Ludzie – działalność kartografów wojskowych
11:00 – 11:20 ■ Lucyna Szaniawska (Zespół Historii Kartografii, Warszawa), Działalność kartograficzna geologów w ramach Referatu Geologicznego Służby Geograficznej KG AK
11:20 – 11:40 ■ Dr hab. Beata Konopska (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie / Zespół Historii Kartografii PAN), Wpływ kartografów wojskowych na działania związane z opracowaniem mapy gospodarczej Polski po zakończeniu I i II wojny światowej
11:40 – 12:00 ■ Płk dr Eugeniusz Sobczyński (Toruń), Wpływ doktryny politycznej i militarnej ZSRR (UW) na polską kartografię wojskową w latach 1945–1990
12:00 – 12:20 ■ Dr Robert Rybak (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Morska mapa nawigacyjna jako narzędzie w planowaniu operacji morskich
12:20 – 12:40 ■ Jerzy Ostrowski (Zespół Historii Kartografii PAN, Warszawa), Biogramy polskich kartografów i topografów wojskowych w czterotomowym słowniku „Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę”
12:40 – 13:00 ■ Dr Kamil Nieścioruk (Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie / Zespół Historii kartografii PAN), XVIII-wieczny Lublin oczami inżyniera wojskowego. Fortyfikacje i zabezpieczenia obszaru rokowań na planie Lublina C. d’Örkena
Konserwatorstwo
13:00 – 13:20 ■ Dr Dorota Jutrzenka-Supryn (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu / Zespół Historii Kartografii PAN), dr Małgorzata Pronobis-Gajdzis (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Mapa Państwa Pszczyńskiego Andreasa Hindenberga – zabytek „zanurzony w żywym nurcie historii”. Badania techniki wykonania i stanu zachowania oraz analiza wartościująca obligatoryjnym składnikiem projektu konserwacji-restauracji
13:20 ■ dyskusja, zamknięcie konferencji
e-mail: radoslaw.skrycki@op.pl. lub b.konopska@o2.pl